Yolculuk öncesi özellikle yük veya eşya taşınacak bir aracın gerekli hazırlıklarının yapılması, güvenli ve keyifli bir seyahat için oldukça önemlidir. Bu hazırlık sürecinde, aracın lastik kontrolü ile mekanik ve elektronik kontrolleri ayrı ayrı değerlendirilmelidir.

Lastik Kontrolü

Lastikler, aracın yola tutunmasını sağlayan, virajlarda stabiliteyi artıran ve fren mesafesini etkileyen kritik parçalardır. Düzenli bakım ve kontroller, hem kaza riskini azaltır hem de yakıt tasarrufu sağlar. Yolculuk öncesi lastiklerin aşağıdaki unsurları kontrol edilmelidir:

Lastik Basıncı

Lastik basıncının doğru seviyede olması, sürüş güvenliği ve yakıt ekonomisi açısından büyük önem taşır.
Lastik basıncı düzenli olarak kontrol edilmeli ve aracın yüküne uygun seviyeye ayarlanmalıdır.
Lastik basıncı fazla olduğunda:
- Tabanın orta kısmı aşınmaya başlar.
- Titreşim ve darbeler daha fazla hissedilir.
- Fren mesafesi uzar ve araç savrulmaya daha yatkın hale gelir.
Lastik basıncı az olduğunda:
- Yanaklar aşırı esneme nedeniyle çatlayabilir.
- Yakıt tüketimi artar ve direksiyon hakimiyeti azalır.

Not: Seyir sırasında lastiklerin ısınmasıyla basınç artışı normaldir. Bu durumda lastik basıncıyla oynanmamalıdır.

Lastik Diş Derinliği

Binek araçlarda diş derinliği en az 1,6 mm,
Otobüs, kamyon, tanker, çekici ve römork gibi araçlarda ise en az 4 mm olmalıdır.
Yetersiz diş derinliği, su tahliyesini zorlaştırır ve suda kızaklama riskini artırır.

Lastik Yapısal Bileşenleri

Desen/Taban: Yol ile temas eden alan. Yola tutunmayı sağlar, su tahliyesini gerçekleştirir ve kızaklamayı önler.
Kuşaklar: Yanal kuvvetleri dengeler, dönüşlerde hâkimiyeti artırır ve kilometre performansını destekler.
Karkas: Lastiği ayakta tutar, basınçlı havayı içeride muhafaza eder ve darbeleri emer.
Topuk: Lastiğin janta tam oturmasını sağlar, yükü taşır ve hava sızdırmazlığı temin eder.
Omuz: Tabandan yanağa gelen darbeleri düzenler, dönüşlerde stabiliteyi artırır.
Yanak: Lastiğin dış yüzeyini korur, yorulmaya ve yaşlanmaya karşı direnç sağlar.

Kış Lastikleri

Kış lastikleri, üretiminde kullanılan özel hamur sayesinde +7°C’nin altındaki sıcaklıklarda daha etkin yol tutuşu sağlar.
Diş derinliği ve kanal sayısının fazla olması, karlı ve buzlu yollarda güvenli sürüşe olanak tanır.

Genel Notlar

Lastik basıncı, kat edilen mesafeyi doğrudan etkilemez ancak araç performansını, güvenliğini ve yakıt tüketimini belirgin şekilde etkiler.
Yolculuk öncesi lastik kontrollerinin yanı sıra mekanik ve elektronik sistemler de gözden geçirilmelidir.

Mekanik ve Elektronik Kontrol

Yolculuk öncesinde aracın mekanik ve elektronik aksamlarının kontrol edilmesi, güvenli ve sorunsuz bir sürüş için kritik bir adımdır. Bu kontroller, aracın performansını artırır ve olası kazaları önler. İşte kontrol edilmesi gereken noktalar:

1. Motor Yağı Kontrolü

Motor yağı seviyesi, seviye çubuğundaki iki çizgi arasında olmalıdır. Kontrol işlemi sırasında şu adımlar takip edilmelidir:
a) Araç düz bir zemine park edilir.
b) Motor stop edilir.
c) 5 dakika beklenerek motor yağı tamamen kartere süzülür.

2. Soğutma Suyu Kontrolü

Motor soğutma suyu seviyesi kontrol edilmeli ve eksikse radyatör veya takviye su kabından tamamlanmalıdır.
Soğutma sisteminde antifriz kullanımı, kireçlenme, paslanma ve donmaya karşı koruma sağlar.

3. Dış Lambaların Kontrolü

Kısa farlar en az 25 metre, uzun farlar ise en az 100 metre mesafeyi aydınlatmalıdır. Farların doğru çalıştığı kontrol edilmelidir.

4. Dönüş, Park ve Stop Lambalarının Kontrolü

Sinyal, park ve stop lambalarının düzgün çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. Yanmayan lambaların arızası giderilmelidir.

5. Fren (Hidrolik) Yağı Kontrolü

Fren sisteminin düzgün çalışması için hidrolik yağ seviyesi düzenli olarak kontrol edilmelidir. Yetersiz hidrolik yağı, fren performansını ciddi şekilde etkileyebilir.

6. Hava Filtresi Kontrolü

Temiz bir hava filtresi, yakıt tasarrufu sağlamakla birlikte aracın performansını artırır. Gerekliyse hava filtresi temizlenmeli veya değiştirilmelidir.

7. Rot ve Balans Ayarı

Rot-balans ayarının düzgün olmaması durumunda araç bir tarafa çekebilir ve lastikler düzensiz şekilde aşınabilir. Bu nedenle, yolculuk öncesi bu ayarların kontrol edilmesi önemlidir.

8. Cam ve Aynaların Kontrolü

Camlar ve aynalar temizlenmeli, sürücünün kör noktaları en aza indirilerek çevrenin net bir şekilde görülmesi sağlanmalıdır.

9. Göstergelerin Kontrolü

Araç içindeki sesli, ışıklı ve ibreli göstergelerin çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. Özellikle motor arıza, fren uyarısı ve yakıt göstergeleri dikkatle incelenmelidir.

10. Emniyet Kemeri Kontrolü

Emniyet kemeri sert çekildiğinde sabitlenmeli ve bırakıldığında geri sarmalıdır. Her yolcu için kemerlerin düzgün çalıştığından emin olunmalıdır.

11. Yangın Söndürme Cihazı ve İlk Yardım Çantası Kontrolü

Yangın söndürme cihazı kolayca erişilebilir bir yerde olmalıdır. İlk yardım çantasının tam ve kullanıma hazır olduğundan emin olunmalıdır.

12. Koltuk Ayarı ve Kontrolü

Koltuk, sürücünün sırtı düz bir şekilde dayalı olacak ve pedala tam basıldığında dizlerde hafif bir açı kalacak şekilde ayarlanmalıdır.

13. Koltuk Başlıklarının Ayarlanması

Koltuk başlıkları, çarpışma anında boyun yaralanmalarını önlemek için önemlidir. Başlık ile sürücünün başı arasında 5 cm’den fazla mesafe olmamalıdır.