Çevresel Kontrol
- Aracın etrafında bir tur atarak herhangi bir vuruk, kırık, sızıntı veya hasar olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Lastik Kontrolü
- Lastik basıncı ve genel durumu kontrol edilmelidir.
Yakıt ve Yağ Seviyesi
- Yakıt ve motor yağı seviyeleri kontrol edilerek eksiklik durumunda tamamlanmalıdır.
Radyatör ve Su Seviyesi
- Radyatördeki su seviyesinin yeterli olduğundan emin olunmalı ve gerektiğinde tamamlanmalıdır.
Akü Kontrolü
- Akünün bağlantı uçları ve genel durumu kontrol edilmelidir.

Araca Bindikten Sonra Yapılması Gerekenler

Koltuk Ayarı
- Sürücü koltuğu, rahat ve güvenli bir sürüş için uygun pozisyona ayarlanmalıdır.
Ayna Kontrolleri
- İç ve dış aynalar düzgün bir görüş sağlayacak şekilde ayarlanmalıdır.
Emniyet Kemeri
- Emniyet kemeri takılmalı ve doğru çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir.

Sürücüler için Genel Kurallar

Şerit Kullanımı
a) Gidiş yönüne göre yolun en sağından sürüş yapılmalıdır.
b) Yol çok şeritliyse, hızınıza uygun olan şerit tercih edilmelidir.
c) Şerit değiştirmeden önce, gideceğiniz şeritteki araçların güvenle geçiş yapmasını bekleyin.
d) Trafiği aksatacak veya tehlikeye sokacak şekilde şerit değiştirmekten kaçının.
e) Gidiş yönüne ayrılan yolun en sol şeridini sürekli olarak işgal etmek yasaktır.
f) İki yönlü, dört veya daha fazla şeritli yollarda kamyon, kamyonet ve minibüs gibi araçlar, geçiş ve dönüş dışında en sağ şeridi izlemek zorundadır.
Şerit Değiştirme Yasakları
- Geçme, durma, duraklama ve dönüş dışında şerit değiştirmek.
- İki şeridi birden kullanmak.
- Araç cinsine ve hızına uygun olmayan şeritten gitmek.
- Kavşaklara yaklaşırken (yerleşim yerlerinde 30 metre, yerleşim yerleri dışında 150 metre mesafe içinde) şerit değiştirmek.
- İşaret vermeden şerit değiştirmek.

Hızın Azaltılması Gereken Yerler

Kavşaklara yaklaşırken.
Dönemeçlere girerken.
Tepe üstlerine yaklaşırken.
Dönemeçli yollarda ilerlerken.
Yaya ve hemzemin geçitlerde.
Tünellere, dar köprü ve menfezlere yaklaşırken.
Yapım ve onarım alanlarında.

Dönüş Kuralları

Sağa Dönüşler

Dönüş işareti verilir.
Sağ şeride veya dönüş izni verilen şeride geçilir.
Hız azaltılarak dar bir kavisle dönüş yapılır.

Sola Dönüşler

Dönüş işareti verilir.
Yolun gidişe ayrılan kısmının soluna yanaşılır.
Hız azaltılır.
Sağdan gelen araçlara geçiş hakkı tanınır.
Karşıdan gelen araçların geçmesini bekleyerek dönüş yapılır.
Dönüş sırasında yayalara ve bisiklet yolundaki bisikletlere geçiş önceliği verilir.

Güvenli Sürüş ile İlgili Tanımlar

Limit Noktası

Aracın seyir halindeyken virajdaki görülebilen en son noktasıdır.

Takip Mesafesi

Bir aracın 2 saniyede kat ettiği mesafeye denir. Hızın yarısı kadar metre olarak hesaplanır (örneğin, 90 km/h hızda 45 metre).

Tünel Görüşü

Hızlı araç kullanımında görme alanının daralmasıyla ortaya çıkan durumdur.

Hız Körlüğü

Yüksek hız nedeniyle sürücünün çevresindeki olayları tam olarak algılayamaması durumudur.

Reaksiyon Mesafesi

Tehlikenin fark edilmesiyle frene basılma anına kadar geçen sürede kat edilen mesafedir. Bu mesafe şu faktörlere bağlıdır:
1. Araç hızı.
2. Sürücünün ruhsal durumu.
3. Sürücünün konsantrasyonu.

Durma Mesafesi

Aracın durması için gereken toplam mesafedir.
Durma Mesafesi = Reaksiyon Mesafesi + Frenleme Mesafesi

Frenleme Mesafesini Etkileyen Faktörler

Hız.
Lastiklerin durumu.
Yol yüzeyinin tipi ve durumu (ıslak, kuru, kaygan).
Yol eğimi (yokuş aşağı veya yukarı).

ABS Fren Sistemi

Frenleme sırasında lastiklerin kilitlenmesini önleyerek kaymayı engeller.
Not: ABS, fren mesafesini ne uzatır ne de kısaltır, ancak kontrol sağlar.

Merkezkaç Kuvveti

Virajlarda aracı dışa doğru iten kuvvettir. Hızlı viraj alındığında devrilme riski oluşturur.

ASR

Araç tekerleklerinin patinaj yapmasını önleyen sistemdir.

ESP

Elektronik stabilite kontrol sistemi, yol tutuşunu artırır ve kaymayı önler.

Güvenlik Sistemleri

Aktif Güvenlik Sistemleri (1. Derece)

Lastikler.
Fren sistemleri (ABS, ASR).
ESP.
Silecekler.
Camlar (ön ve arka).
Aynalar.
Üçüncü stop lambası.

Pasif Güvenlik Sistemleri (2. Derece)

Emniyet kemeri.
Hava yastığı.
Direksiyon.
Baş arkalıkları.
Lamelli camlar.

Virajlarda Güvenli Sürüş Teknikleri

Hız Kontrolü
- Viraja yaklaşmadan önce hız düşürülmeli ve uygun vites seçilmelidir.
- “Yavaş gir – hızlanarak çık” kuralı uygulanmalıdır.
Viraj Alma Stratejisi
- “Önce dış – sonra iç – tekrar dış” tekniği ile geniş açıyla viraj alınarak yol tutuş artırılır.
Fren ve Gaz Kontrolü
- Viraj içinde ani fren yapılmamalıdır.
- Gereğinden fazla gaza basılmamalıdır, aksi halde kayma riski artar.

Tekerlekler ve Lastikler

Lastik Hava Basıncı

Tavsiye edilen değerlerde olmalıdır.
Fazla Basınç: Lastikler ortadan aşınır, titreşim ve yol tutuş problemleri oluşur.
Az Basınç: Yakıt tüketimini artırır ve lastiklerin aşırı ısınmasına neden olur.

Kış Şartları

Dar lastikler karlı yollarda daha iyi tutunma sağlar.
Patinaj zinciri kullanımı gereken yerlerde uygulanmalıdır.
Not: Aşınmış lastikler fren mesafesini uzatır ve kayma riskini artırır.

Güvenli Sürüş Teknikleri Önemli Notlar

Farlar
- Uzun farlar 100 metreyi, kısa farlar 25 metreyi aydınlatır.
Kayma Durumunda
- Gaz pedalından ayak çekilmeli, direksiyon düz tutulmalıdır.
- Virajda kayma başladığında, direksiyon kayan yöne çevrilmelidir.
ABS’nin Faydası
- ABS sistemi savrulmayı önler ve kontrolü kolaylaştırır.
Yan Rüzgarlar
- Yan rüzgarların etkilediği bölgelerde hız azaltılmalıdır.
Kızaklama Durumu
- Su birikintisinde lastikler yüzeye temasını kaybettiğinde gaz kesilmeli, direksiyon düz tutulmalıdır.
Lastik Patlaması
- Arka lastik patladığında araç patlama yönüne savrulur. Direksiyon hakimiyetini kaybetmemek için dikkat edilmelidir.

Çalışma ve Dinlenme Süreleri

Araç Kullanma Süreleri

Günlük araç kullanım süresi: 9 saat (haftada 2 kez 10 saat yapılabilir).
Haftalık toplam araç kullanma süresi: 56 saat.
4,5 saat kesintisiz sürüş sonunda 45 dakika mola verilmelidir.

Dinlenme Süreleri

Günlük dinlenme: 11 saat (haftada 3 kez 9 saat yapılabilir).
Haftalık dinlenme: Kesintisiz 45 saat.

İki Sürücü Durumu

İki sürücü toplamda 18 saat araç kullanabilir.
30 saatlik çalışma süresi sonunda her sürücü 8 saat dinlenmelidir.

Takoğraf Kullanımı

Zorunlu Araçlar: Otobüsler, kamyonlar, çekiciler.
Saklama Süreleri:
- Araçta: 1 ay.
- İşyerinde: 5 yıl.
Not: Şehir içi taşımacılıkta (örneğin belediye otobüslerinde) takoğraf kullanımı zorunlu değildir.